آلودگی نوری چیست؟

آلودگی نوری به روشن شدن بیش از حد یک محیط بر اثر نورهای مصنوعی ایجاد شده توسط انسان گفته می‌شود. این آلودگی آسیب‌های بسیاری را برای اکوسیستم به همراه دارد و با توجه به گسترش شهرنشینی این نوع آلودگی روز به روز در حال افزایش است.

فضای شهری و آلودگی نوری

به طور کلی در فضاهای عمومی شهری نور به گونه‌ای است که شخص بتواند از فاصله بیست و پنج متری صورت افراد دیگر را تشخیص دهد. در ایران آلودگی نوری در بسیاری از شهرها تا هفتاد درصد بوده که این موضوع باعث نگرانی بسیاری از فعالان محیط زیست شده است. 

منابع اصلی آلودگی نوری

1. نور میدان‌ها
2. نور خیابان‌ها
3. نور بیلبوردها و تابلوهای تبلیغاتی
4. نورپردازی برج‌ها و ساختمان‌ها
5. نورپردازی المان‌های شهری

تاثیر آلودگی نوری بر انسان‌ها

آلودگی نوری بر سلامت و ایمنی بدن انسان تاثیرات منفی بسیاری مانند افسردگی، چاقی، سرطان، اختلالات خواب و … را به همراه دارد. 

همچین باید اشاره کرد که نورهای مصنوعی باعث آسیب‌های چشمی، استرس و چشم زدگی می‌شوند که برخی از این آسیب‌ها ممکن است در طول زمان به آسیب‌های جدی و غیر قابل درمانی تبدیل شوند.

آلودگی نوری و اختلال در اکوسیستم

باید بدانیم که تمامی حیوانات نیز مانند انسان‌ها از خطرات آلودگی نوری در امان نیستند و این نوع آلودگی روی آن‌ها نیز تاثیرات مخربی دارد. به طور کلی جانوران و گیاهان به ریتم طبیعی نور بسیار وابسته هستند تا بتوانند رفتارهای پایداری مانند تغذیه، خواب، تولید مثل خود را داشته باشند. همچنین حیواناتی وجود دارند که با توجه به طبیعت‌شان در طول روز خواب هستند و شب هنگام به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهند که وجود آلودگی نوری می‌تواند در روند زندگی آنان تاثیرات مخربی به همراه داشته باشد و باعث از بین رفتن گونه‌های مختلف جانوری و گیاهی شود.

راهکاری مبارزه با آلودگی نوری

به منظور مبارزه با آلودگی نوری راهکارهای ساده و کم هزینه بسیاری وجود دارد که با اجرای آن‌ها می‌توان از آسیب بیشتر به محیط زیست جلوگیری کرد. در ادامه به معرفی برخی این از روش‌های مبارزه با آلودگی نوری خواهیم پرداخت:

1.      استفاده از چراغ های سنسوردار

امروزه با پیشرفت علم و به کارگیری آن در تکنولوژی راه حل‌های کارآمدی به منظور کاهش آلودگی نوری روی کار آمده است که یکی از مهم‌ترین آن‌ها استفاده از چراغ های سنسوردار است. چراغ های سنسوردار و حرکتی بهترین انتخاب برای کاهش آلودگی نوری هستند زیرا این چراغ ها تنها در زمان استفاده روشن هستند و در صورتی که نیازی به آن‌ها نباشد خاموش هستند. 

کار گذاری چنین چراغ هایی در سطح شهرها و ساختمان علاوه بر کاهش آلودگی نوری باعث صرفه جویی در مصرف برق نیز می‌شود. نکته قابل توجه دیگر آن است که چراغ های سنسوردار از قیمت مناسبی برخوردار بوده و به همین علت تمامی افراد می‌توانند جهت خرید آن اقدام کنند. همچنین باید اشاره کرد که در بسیاری از چراغ های سنسوردار از لامپ‌های ال ای دی استفاده می‌شود که این لامپ ها بر جو تاثیر نمی‌گذارند و نوری که تولید می‌کنند بسیار کار آمد خواهد بود. از چراغ های سنسوردار می‌توان در مسیر باغ‌ها، اطراف مکان‌های تاریک، راه پله و چراغ های برج‌ها استفاده کرد.

2.      استفاده از رنگ‌های گرم در نورپردازی‌ها

از راهکارهای عملی دیگری که به منظور کاهش آلودگی نوری از آن استفاده می‌شود، بهره‌مندی از نورهای گرم در سطح شهرها است. بدین منظور نباید از نورهای آبی استفاده کرد زیرا این رنگ باعث خستگی چشم می‌شوند.

3.      فرهنگ سازی به منظور خاموش کردن لامپ های اضافی

اگر کمی به دور و اطرافمان دقت کنیم، متوجه وجود لامپ های اضافی بسیاری هستیم که بدون هیچ استفاده‌ای روشن هستند و باعث افزایش آلودگی نوری می‌شوند. با توجه به همین مسئله دولت‌ها باید تمامی اقدامات مورد نیاز به منظور ایجاد فرهنگ برای خاموش کردن لامپ های اضافی را در خدمت بگیرند. خاموش کردن هر لامپ اضافی قدمی موثر بر کاهش آلودگی های نوری خواهد داشت.

4.      پیوستن به یک سازمان فعال در محیط زیست

با توجه به اینکه سازمان‌های بسیاری وجود دارند که در زمینه محیط زیست فعال هستند، با پیوستن به آن‌ها می‌توان در رابطه با راهکاری مقابله با آلودگی نوری اطلاعات مناسب‌تری به دست آورد و با آموزش آن‌ها به دیگران گامی بزرگ در رفع این آلودگی مخرب برداشت.

سخن پایانی

آلودگی نوری از آن دست آلودگی‌هایی است که به آن توجه کمتری شده است و در کشور ما هم هیچ آیین نامه و استانداردی برای استفاده از نور و نورپردازی‌ها نیست. با توجه به اهمیتی که جلوگیری از شیوع آلودگی نوری دارد، باید به منظور رفع آن از اقدامات گفته شده استفاده کرد. رفع آلودگی نوری در شهرهای بزرگ از موضوعاتی است که باید راس کار تمامی دولت‌های قرار گیرد.